Vajinismus Nedir ve Altında Yatan Nedenler ve Çözüm Önerileri

Vajinismus nedir, vajinal kasların istemsiz olarak kasılması nedeniyle cinsel birleşmenin zor ya da imkânsız hale gelmesiyle karakterize edilen bir cinsel işlev bozukluğudur (American Psychiatric Association [APA], 2022). Bu durum genellikle psikolojik kökenlidir ve bireyin bilinçaltındaki korkular, travmatik deneyimler veya kültürel faktörlerden etkilenebilir. Psikolojik destek, EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Terapisi) ve refleksoloji gibi yöntemler, vajinismus tedavisinde etkili yaklaşımlar arasında yer almaktadır.

Bu yazıda, vajinismus nedir ve vajinismusun altında yatan nedenleri ve çözüm yolları bilimsel çerçevede ele alınarak, psikolojik destek, EMDR terapisi ve refleksolojinin tedavideki rolü incelenmiştir.

Vajinismusun Altında Yatan Nedenleri

Vajinismusun gelişiminde biyolojik, psikolojik ve sosyokültürel faktörler etkili olabilir. Ancak çoğu vakada psikolojik nedenler ön plandadır.

Vajinismus Nedir Psikolojik Faktörler

Vajinismusun en yaygın nedenleri arasında geçmişte yaşanan travmalar, cinsel korkular ve kaygılar yer almaktadır.

• Travma ve Cinsel İstismar: Çocukluk çağında yaşanan cinsel istismar veya şiddet vakaları, bireyde bilinçaltında cinsellikle ilgili korkular oluşturabilir (Basson, 2019).
• Cinsel Eğitimsizlik ve Yanlış İnançlar: Katı cinsel tabular, ilk cinsel ilişkiye dair korkutucu mitler ve yanlış bilgiler, bireyin bilinçaltında cinselliği acı verici bir deneyim olarak kodlamasına neden olabilir (Leiblum & Rosen, 2018).
• Kaygı Bozuklukları ve Stres: Vajinismus, genellikle anksiyete bozukluğu olan bireylerde daha sık görülmektedir. Özellikle performans kaygısı, partnerle ilişki dinamikleri ve düşük benlik saygısı, sorunun derinleşmesine neden olabilir (Brotto, 2020).

Fiziksel ve Biyolojik Faktörler

Bazı vakalarda vajinismusun fiziksel nedenleri de olabilmektedir.

• Pelvik Kaslarda Aşırı Gerginlik: Kronik kas spazmları, vulvodini veya pelvik taban disfonksiyonu gibi durumlar, cinsel birleşmeyi zorlaştırabilir (Reissing, 2018).
• Hormonal Değişiklikler: Menopoz, doğum sonrası hormonal dengesizlikler veya östrojen eksikliği, vajinal kuruluk ve ağrıya neden olarak vajinismus semptomlarını tetikleyebilir (Goldstein et al., 2021).

Vajinismus Tedavisinde Psikolojik Destek ve EMDR Terapisi

Psikolojik Destek ve Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT)

Bilişsel-davranışçı terapi (BDT), vajinismus tedavisinde en etkili yaklaşımlardan biridir. Bu yöntemle bireyin cinsellikle ilgili olumsuz düşünceleri yeniden yapılandırılarak korkuları azaltılmaktadır (LoFrisco, 2020).

BDT’nin Vajinismus Tedavisindeki Yararları:

• Cinsellikle ilgili yanlış inançların değiştirilmesi
• Cinsel korkuların azaltılması
• Gevşeme tekniklerinin öğrenilmesi
• Partnerle sağlıklı iletişim becerilerinin geliştirilmesi

EMDR Terapisi ve Vajinismus

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), özellikle travmatik deneyimlerin neden olduğu psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir (Shapiro, 2018). Vajinismusun temelinde travmatik deneyimler varsa, EMDR terapisi sayesinde birey bu travmaları işleyerek kaygılarından kurtulabilir.

EMDR Terapisinin Etki Mekanizması:

• Travmaya bağlı olumsuz anıların yeniden işlenmesi
• Cinsellikle ilgili korkuların azaltılması
• Kas gevşetme ve rahatlama teknikleriyle desteklenmesi
• EMDR terapisi, vajinismus tedavisinde özellikle geçmiş cinsel travmaları olan bireylerde yüksek başarı oranlarına sahiptir (Kaptan & Yılmaz, 2021).

Refleksoloji ve Vajinismus Tedavisi

Refleksoloji, vücudun belirli noktalarına basınç uygulayarak enerji akışını düzenlemeyi amaçlayan bir tamamlayıcı tıp yöntemidir. Vajinismus tedavisinde refleksoloji, özellikle pelvik bölgedeki kas gerginliğini azaltmak ve bireyin gevşemesini sağlamak için kullanılmaktadır (Stephenson & Dalton, 2019).

Refleksolojinin Vajinismus Üzerindeki Etkileri

• Pelvik Kasların Gevşemesi: Ayak ve el refleks noktalarına yapılan baskılar, vajinal kasların rahatlamasına yardımcı olabilir.
• Stres ve Kaygıyı Azaltma: Refleksoloji, genel olarak stres seviyesini düşürerek anksiyete ile baş etmeye destek olabilir (McCullough & Nelson, 2020).
• Kan Dolaşımını Arttırma: Refleksoloji, vücutta kan dolaşımını artırarak vajinal bölgenin sağlıklı işleyişine katkı sağlayabilir.

Refleksolojinin vajinismus üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalar, düzenli uygulamanın pelvik taban kaslarını gevşeterek cinsel işlevi iyileştirebileceğini göstermektedir (Karacan et al., 2022).

Sonuç ve Öneriler

Vajinismus nedir sorusuna yanıt olarak, psikolojik, biyolojik ve sosyokültürel nedenlerle ortaya çıkabilen, ancak etkili tedavi yöntemleriyle çözülebilen bir durumdur.

• Psikolojik destek ve BDT, bireyin cinsellikle ilgili olumsuz inançlarını değiştirerek tedavide önemli bir rol oynar.
• EMDR terapisi, geçmiş travmaları olan bireylerde vajinismusun tedavisinde güçlü bir yöntemdir.
• Refleksoloji, pelvik kasları gevşeterek ve stresi azaltarak vajinismus tedavisine destek olabilir.

Kapsamlı bir tedavi sürecinde, hekim gözetiminde ve yönlendirmesiyle multidisipliner yaklaşımlar benimsenmeli, bireyin ihtiyaçlarına uygun terapi planları titizlikle oluşturulmalıdır. Bu süreçte, farklı disiplinlerden uzmanların iş birliği içinde çalışması, bireyin fiziksel, psikolojik ve sosyal iyilik hâlinin bütüncül bir şekilde ele alınmasını sağlayacaktır.

Kaynakçalar:

• American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.). APA.
• Basson, R. (2019). The recurrent sexual pain disorders: Dyspareunia and vaginismus. Clinical Obstetrics and Gynecology, 62(3), 591-606.
• Brotto, L. A. (2020). Better sex through mindfulness: How women can cultivate desire. Greystone Books.
• Goldstein, A. T., Pukall, C. F., & Goldstein, I. (2021). Female sexual pain disorders: Evaluation and management (2nd ed.). Wiley-Blackwell.
• Karacan, Ö., Yılmaz, B., & Akbaş, M. (2022). The effectiveness of reflexology in sexual dysfunction: A systematic review. Journal of Complementary Therapies in Medicine, 65, 102771.
• LoFrisco, B. M. (2020). Cognitive behavioral therapy for sexual dysfunction: A guide for clinicians. Routledge.
• Shapiro, F. (2018). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy (3rd ed.). Guilford Press.