Göz Hareketi Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR), travma ve anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkili bir yöntem olarak kabul edilen, kapsamlı bir şekilde araştırılmış bir psikoterapidir. EMDR, literatürde birçok randomize kontrollü çalışmada (RCT) incelenmiş ve anksiyete bozukluklarında olumlu etkiler göstermiştir.
EMDR’nin Etkinliği ve Kullanım Alanları
- Anksiyete ve Fobiler: EMDR terapisi, panik bozukluğu (PD), agorafobi ve spesifik fobilerin tedavisinde olumlu sonuçlar vermiştir. Ancak, yaygın anksiyete bozukluğu ve sosyal anksiyete gibi durumlar için daha fazla kontrollü çalışmaya ihtiyaç vardır.
- Benlik Saygısı ve Psikolojik İyileşme: EMDR, bireylerin özsaygısını artırma ve psikolojik iyileşme sağlama potansiyeline sahiptir. Ancak bazı çalışmalarda, bu etkiler sınırlı kalmıştır.
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): EMDR, travma sonrası stres bozukluğunda (TSSB) etkili olduğu kanıtlanmış bir yöntemdir. Terapinin, beynin doğal bilgi işleme sürecini hızlandırdığı ve bireylerin travmatik anılardan kurtulmasına yardımcı olduğu gösterilmiştir (Shapiro, 2001).
EMDR’nin İşleyiş Mekanizması
EMDR, bireyin travmatik deneyimlerle ilişkili imgeler, düşünceler, duygular ve beden duyumlarını güvenli bir ortamda yeniden işlemesine olanak tanır. Uyarlanabilir Bilgi İşleme (AIP) Modeli, terapinin temelini oluşturur. Bu modele göre, travmatik olaylar, beynin doğal işleme sistemini kesintiye uğratarak işlevsiz bilgi depolanmasına neden olur. EMDR, bu işlevsiz bilgileri yeniden işlemeye yardımcı olur.
EMDR Protokolü
EMDR terapisi, sekiz aşamadan oluşur:
- Öykü alma ve değerlendirme.
- Danışanın terapiye hazırlanması.
- Hedef anıların belirlenmesi.
- Göz hareketleri veya diğer ikili uyarımlar yoluyla işleme.
- İşlenen anıların duygusal ve bilişsel olarak yeniden çerçevelenmesi.
- Tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi.
Bu süreç, genellikle 8-12 seans sürer ve bireyin travmatik anılarıyla başa çıkmasına yardımcı olur.
EMDR ve Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT) Karşılaştırması
Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT), anksiyete bozukluklarının birinci basamak tedavisi olarak kabul edilir. Ancak, son araştırmalar EMDR’nin de benzer derecede etkili olduğunu ve bazı durumlarda CBT’ye kıyasla daha hızlı sonuç verdiğini göstermiştir. Özellikle panik bozukluğu tedavisinde, EMDR terapisi, bireylerin panik atak sıklığını azaltmada önemli bir rol oynamaktadır.
EMDR’nin Avantajları
- Kısa Süreli Tedavi: EMDR, genellikle kısa süreli bir tedavi protokolü ile etkili sonuçlar sağlar.
- Güvenli Ortam: Terapist rehberliğinde güvenli bir ortamda uygulanır.
- Kapsamlı Uygulama Alanı: TSSB, anksiyete, depresyon ve daha birçok psikolojik bozuklukta etkili bir yöntemdir.
EMDR’nin Geleceği
EMDR, terapötik müdahalelerde umut vaat eden bir yöntemdir. Ancak, göz hareketlerinin terapinin etkinliğine olan katkısı ve uzun vadeli sonuçlar üzerine daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Kaynaklar
- Shapiro, F. (2001). Eye Movement Desensitization and Reprocessing: Basic Principles, Protocols, and Procedures. New York, NY: Guilford Press.
- Brown, G. W., Harris, T. O., & Eales, M. J. (1993). Etiology of anxiety.
- Kahn, R. S., van Praag, H. M., Wetzler, S., Asnis, G. M., & Barr, G. (1988). Serotonin and anxiety revisited.
- Galassi, F., Quercioli, S., Charismas, D., Niccolai, V., & Barciulli, E. (2007). Cognitive-behavioral group treatment for panic disorder with agoraphobia.
- McNally, R. J., & Lukach, B. M. (1992). Are panic attacks traumatic stressors? American Journal of Psychiatry, 149, 824–826.
- Leeds, A. M. (2012). EMDR treatment of panic disorder and agoraphobia: Two model treatment plans.